Ontstekingen
Speekselklieren kunnen aangetast worden door ontstekingen, verstopping van de uitgang of door een tumor. Ontsteking van de speekselklier kan worden veroorzaakt door bacteriën, virussen of schimmels. Daarnaast kunnen ze het gevolg zijn van een ziekte (bijvoorbeeld de ziekte van Sjögren), van een verstopping van de uitgang en van bestraling wegens tumoren in het gebied. De behandeling van bacteriële infecties bestaat uit een dieet of een kliermassage en soms uit het toedienen van antibiotica.
Speekselsteen
Een speekselsteen veroorzaakt vooral klachten als de steen in de afvoergang van de klier ligt. Speekselstenen kan men soms voelen in de mondbodem. Ook schemeren ze soms gelig door onder het slijmvlies. De oorzaak van het ontstaan is nog onbekend. Mannen hebben er vaker last van dan vrouwen. De behandeling kan bestaan uit de verwijdering van de steen of soms de verwijdering van de klier.
De ziekte van Sjögren
De ziekte van Sjögren is een auto-immuun ziekte. Een auto-immuun ziekte wil zeggen dat het afweersysteem door een stoornis de eigen lichaamscellen aanvalt. De symptomen van de ziekte van Sjögren zijn onder andere een extreem droge mond en droge ogen. Een gerichte behandeling is er niet. Wel is een goede mondhygiëne belangrijk. Soms kan een behandeling met behulp van medicijnen, in sommige gevallen corticosteroïden, verlichting geven. De behandeling richt zich meestal op de bestrijding van de klachten van een droge mond en droge ogen, bijvoorbeeld door het gebruik van kunstspeeksel of speekselstimulerende middelen. Soms wordt de hulp ingeroepen van de kaakchirurg om een biopt (het afnemen van een stukje huidweefsel voor microscopisch onderzoek) van een speekselklier te nemen voor weefselonderzoek.
Gezwel van de speekselklier
Een stevige zwelling in een deel van de speekselklier kan een tumor of gezwel betekenen. In de oorspeekselklier is deze bijna altijd goedaardig, maar desondanks is nader onderzoek altijd noodzakelijk, in eerste instantie door middel van echografie met punctie. Als blijkt dat het gaat om een kwaadaardig gezwel wordt de behandeling uitgevoerd in nauwe samenwerking met andere specialisten oncologie.
Behandeling infectie
Hydratatie en intraveneuze antibiotica kunnen nodig zijn om te voorkomen dat een speekselklierinfectie zich verspreidt naar de diepe weefsels van het hoofd en de nek of naar de bloedbaan, wat gevaarlijk kan zijn. Een goede tijdige behandeling kan dit voorkomen.
Chirurgische behandeling
Als de infectie na 48 uur niet begint te reageren op hydratatie en IV-antibiotica, kan een chirurgische incisie en drainage van de speekselklier nodig zijn om de infectie onder controle te houden.
Als speekselstenen de klieren blokkeren en bijdragen aan de infectie, moet de arts ze operatief verwijderen zodat de infectie niet terugkeert.
Een minimaal invasieve methode voor het verwijderen van speekselsteen wordt sialoendoscopie genoemd. Deze techniek kan worden gebruikt om kleine stenen te beheren. Voor grotere stenen moet de arts mogelijk een meer invasieve open chirurgische procedure gebruiken.
